Velayet aslında bir temsil, çocuğu koruma kollama, bakım, gözetim, söz hakkı eğitim, terbiye, yetiştirme, gibi çocuk üzerinde ana ve baba tarafından kullanılan bir takım hakları kapsar. Türk Hukuk Sisteminde velayeti anne ve baba birlikte kullanırlar. Fakat boşanma ile birlikte anne ve baba tarafından birlikte kullanılan velayet hakkı sadece birine verilir. Velayet hakkı verilmeyen eş ile çocuk arasında mahkeme kişisel ilişki düzenlemektedir.
Çocuğun yada çocukların velayetinin kimin üzerinde kalacağı mahkemede hakimin takdir yetkisine bırakılmıştır. Mahkeme bir pedagog eşliğinde çocuğun hal ve davranışlarını göz önünde bulundurarak, psikolojik yönden değerlendirmesini yapar. Bu değerlendirmeler sırasında pedagog, çocuğun yaşını, olayları ne kadar gerçekçi ve akla yatkın bir şekilde anlayabildiğini, psikolojik durumunu göz önünde bulundurulur.
Velayetin kimin üzerine kalacağı hususunda sadece çocukların durumu, gelişimleri ve en yararlı değerlendirmeler göz önünde bulundurarak mahkemece karar verilir. Hakim hiçbir tarafın beyanlarıyla bağlı değildir. Sadece çocuk/ların gelişimi ve düzenli bir hayat sürmesi için onların lehine karar vermekle yükümlüdür.
Velayete ilişkin mahkeme kararları kesin hüküm teşkil etmemektedir. Mesela; Çocuğun bedeni ve fikri gelişmesi tehlikede bulunur veya çocuk tamamen ortada kalırsa, hakim çocuğu anne ve babadan alarak bir aile yanına yada bir müesseseye yerleştirebilir. Velayeti yerine getirmekten aciz veya hacir altına alınan yahut görevlerini ihmalde bulunan anne ve babanın velayeti kaldırılabilir. ( Yargıtay 2. HD 1999/13346 E. 2000/581 K.)
Merhaba ben 2 yıl önce eşimden bosandim 2 cocugum var cocuklarimin velayeti bana verildi babaya da belirli günlerde görme hakkı verildi çocukkarı yaz tatilinde 1 ay alma hakkı vardı işleri yoğunluğundan erken almak istedi 1 hafta erken verdim çocukları esim tekirdag da ben ankara da oturuyorum ilk 15 gün hiçbir şey yoktu gelmelerine 15 gün kala esim cocuklarimi gondermeyecegini söyledi bana dava açtı cocuklarimi doktora götürüp rapor almış cocuklarimi dovdugumu ve cinsel istismar ettigimi söylemiş 10 kasım da mahkemem vardı tekirdag da olduğu için gidemedim mahkeme ara karar vermiş tedbiren babalarinda kalmalarına diye mahkemeden önce ben 2 dilekçe yazmıştım mahkemeye esim alkolik kendini kesen bir adam cocuklarimi geri istiyorum diye 31 ocak da mahkemem var cocuklarimin akıbeti ne olur hakim ne karar verir beni bu konuda aydinlatabilir misiniz