Yabancı mahkemelerde alınmış boşanma kararlarının tanınması ve tenfizi için bir takım şartların yerine getirilmesi gerekir. Tanıma ve tenfiz davalarının şartları aşağıda incelenecektir.
MÖHUK’ta ağırlıklı düzenleme tenfize ilişkindir. Tanıma, tenfiz hükümlerine atıf yapılmak suretiyle belirlenmiştir. Bu nedenle öncelikle tenfizin şartlarını incelemek gerekir.
1- Yabancı Bir Mahkeme Kararı : Tanıma ve tenfiz davası açarken öncelikle bakmamız gereken, yabancı mahkemenin süreklilik arz eden bir adli teşkilatlanma içinde yer alıp almadığı, böyle bir teşkilatlanma içinde yer alıyorsa yargılama faaliyeti yapan bir organ olup olmadığı, hukuki sorunu esastan çözmeye yetkili olup olmadığı, bağımsız bir nitelikte olup olmadığıdır.
2- Hukuk Davası : Hukuk davası dışındaki davalar, tanıma ve tenfiz davaların konusu olamazlar. Bu kararlar hakkında Türk Mahkemelerinde Tanıma ve tenfiz davası açılamaz.
3- Kesinleşmiş Bir Mahkeme İlamı : Yabancı mahkeme kararının o devlet kanunlarına göre kesinleşmiş olması gerekir. Kesinleşmenin Türk Hukukuna göre gerçekleşmesi şartı aranmaz. Yabancı mahkeme kararının şekli anlamda kesin hüküm teşkil etmesi yeterlidir.
4- İcra Edilebilir Bir Karar Olması : Tenfiz kararının sonucu hükmün Türkiye’de icra edilebilirliğinin sağlanması olduğuna göre, bu hükmün yapma, yapmama veya vermeye ilişkin olması gerekir. Nafaka verilmesi, malın iadesi, tazminat ödenmesi gibi devletin zorla icra edeceği bir durumun olması gerekir.
ASLİ ŞARTLAR
A- Karşılıklılık :
Tenfiz kararının verilebilmesi için Türkiye ile ilamın verildiği ülke arasında karşılıklılık esasına dayalı bir anlaşma olmalıdır. Yani kararın verildiği ülkenin mahkemeleri de Türkiye’de alınmış bir boşanma kararını tanıyor olmalıdır.
B- Yetki :
Yabancı mahkemenin verdiği karar Türk mahkemelerinin mühasır yetkisine giriyorsa tenfiz kararı verilmez..
C- Kamu Düzeni :
Tanıma ve tenfiz davasına konu edilecek hüküm açıkça kamu düzenine aykırı bulunmaması gerekir.
D- Savunma Hakkının İhlal :
Savunma hakkının ihlali bir tenfiz engelidir.
Tanıma ve tenfiz davalarının şartları sağlandığında Ankara aile mahkemesinde dava açılabilir. Açılacak davada eğer karşı tarafa tebligat yapılabilirse dava çok kısa sürede ve tek celsede sonuçlanacaktır. Fakat karşı taraf yurt dışında ise bu durumda tebligat oraya yapılır. Bu işmel yaklaşık olarak 6 ay kadar sürmektedir. Böyle durumlarda her iki tarafta tanıma tenfiz avukatı tutarsa tebligat için zaman kaybı yaşanmaz ve dava yaklaşık olarak bir ay gibi bir sürede sonuçlanabilir.
