ŞARTLI SALIVERİLME TAHLİYE
Şartla salıverilme cezanın çektirilmesinin kişileştirilmesi, cezaevindeki tutum ve davranışlarıyla topluma uyum sağlayabileceği izlenimi veren hükümlünün ödüllendirilmesidir.
Şartla salıverilmenin en önemli unsurları, cezanın belirli bir süre çekilmiş olması, hükümlünün bu süre içerisinde iyi durum göstermesi, şartla salıverildikten sonra gözetim altında kalması ve şartla salıvermenin gereklerine uyulmaması durumunda şartla salıverilme kararının geri alınabilmesidir.
Şartla salıverilmeden yararlanabilmek için mahkumun kurumdaki infaz süresini iyi halli olarak geçirmesi gerekir.
5275 Sayılı Kanunun 107/2. maddesinde belirtildiği üzere:
– Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkum edilenler 30 yılını,
– Müebbet hapis cezasına mahkum edilmiş olanlar 24 yılını,
– Diğer mahkumlar cezalarının üçte ikisini (2/3) infaz kurumunda çektikleri takdirde şartla salıvermeden yararlanabilirler.
Şartla salıverilme süresinin hesabında 18 yaşından küçük hükümlünün, 18 yaşını dolduruncaya kadar ki cezaevinde geçirdiği bir gün iki gün olarak dikkate alınacaktır.
19.12.2006 tarihinde yürürlüğe giren 5560 sayılı kanunun 28. md. si ile “18 Yaş indirimi 15 yaşa” indirilmiştir. 19.12.2006 tarihinden sonra Şartla salıverilme süresinin hesabında 15 yaşından küçük hükümlünün, 15 yaşını dolduruncaya kadar ki cezaevinde geçirdiği bir gün iki gün olarak dikkate alınacaktır.
Şartla salıverilme için infaz kurumunda geçirilmesi gereken süre; 5275 Sayılı Kanunun 107/3. maddesinde belirtildiği üzere:
-Birden fazla ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına veya ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile müebbet hapis cezasına mahkumiyet halinde 36 yıldır,
-Birden fazla müebbet hapis cezasına mahkumiyet halinde 30 yıldır,
-Bir ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile süreli hapis cezasına mahkumiyet halinde en fazla 36 yıldır,
-Bir müebbet hapis cezası ile süreli hapis cezasına mahkumiyet halinde en fazla 30 yıldır,
-Birden fazla süreli hapis cezasına mahkumiyet halinde en fazla 28 yıldır.
Suç işlemek için örgüt kurmak veya yönetmek ya da örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenen suçtan dolayı mahkumiyet halinde;
5275 Sayılı Kanunun 107/4. maddesinde belirtildiği üzere:
– Hükümlü mahkum olduğu ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının 36 yılını,
– Müebbet hapis cezasının 30 yılını,
– Süreli hapis cezasının ise dörtte üçünü (3/4) infaz kurumunda iyi halli olarak çektiği halde şartla salıverilebilecektir.
Ancak, bu süreler;
-Birden fazla ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına veya ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile müebbet hapis cezasına mahkumiyet halinde 40 yıldır,
-Birden fazla müebbet hapis cezasına mahkumiyet halinde 34 yıldır,
-Bir ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile süreli hapis cezasına mahkumiyet halinde en fazla 40 yıldır,
-Bir müebbet hapis cezası ile süreli hapis cezasına mahkumiyet halinde en fazla 34 yıldır, -Birden fazla süreli hapis cezasına mahkumiyet halinde en fazla 32 yıldır.
4771 Sayılı Yasanın 1/B maddesi gereğince, Devletin güvenliğine ve anayasal düzene karşı işlenen suçlardan dolayı ölüm cezası yerine ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkumiyet halinde, şartla salıverilme hükümleri uygulanmayacaktır. Hükümlü ölünceye kadar cezaevinde kalacaktır.
5275 Sayılı Kanunun 107/6. maddesinde belirtildiği üzere:
Şartla salıverilen hükümlünün tabi tutulacağı denetim süresi, infaz kurumunda geçirdiği sürenin yarısı kadar olacaktır.
Hükümlü denetim süresi içinde infaz kurumlarında öğrendiği meslek veya sanatı sürdürmek için bir kamu kurumunda veya özel olarak aynı meslek veya sanatı icra eden bir başka kişinin gözetimi altında ücret karşılığında çalıştırılabilir.
Onsekiz yaşından küçük hükümlüler denetim süresinde eğitimlerine gerektiğinde barınma imkanı bulunan bir kurumda da devam etme imkanına sahiptirler.
Denetim süresi içinde hükümlüye rehberlik edecek bir uzman kişi görevlendirilebilir ve bu uzman hükümlünün sorumluluk bilinci altında iyi bir yaşam sürmesini temin konusunda ve kötü alışkanlıklardan uzak durması yönünde öğütte bulunup, eğitim gördüğü kurum görevlileri veya nezdinde çalıştığı kişilerle görüşerek istişarelerde bulunabilir, hükümlünün davranışları, sosyal gelişimi ve sorumluluk bilincindeki gelişme konusunda rapor düzenleyecektir.
5275 Sayılı Kanunun 107/12. maddesinde belirtildiği üzere:
Şartla salıverilen hükümlünün, denetim süresinde hapis cezasını gerektiren kasıtlı bir suç işlemesi veya kendisine yüklenen yükümlülüklere, hakimin uyarısına rağmen, uymamakta ısrar etmesi durumunda, şartla salıverilme kararı geri alınır ve şartla salıverilme tarihi itibarıyla kalan cezasının tamamen veya kısmen infaz kurumunda aynen çektirilmesi yoluna gidilir. Hükümlü, söz konusu bu ceza ile ilgili olarak bir daha şartla salıvermeden yararlanamaz.
5275 Sayılı Kanunun 108/1. maddesinde belirtildiği üzere:
Tekerrür halinde ceza artırımı olmayıp, şartla salıverilme süresinin uzatılması söz konusudur.
Tekerrür halinde işlenen suçtan dolayı mahkum olunan;
– Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının 39 yılının,
– Müebbet hapis cezasının 33 yılının,
– Süreli hapis cezasının ise dörtte üçünün (3/4)
infaz kurumunda iyi halli olarak çekilmesi durumunda, şartla salıvermeden yararlanılabileceği hükme bağlanmıştır. İkinci kez tekerrür hükümlerinin uygulanması halinde, hükümlünün şartla salıverilmesi mümkün olmayacaktır.