T.C.
YARGITAY
21. HUKUK DAİRESİ
E. 2011/256
K. 2011/2067
T. 10.3.2011
• İŞ KAZASI SONUCU MALULİYETTEN DOĞAN TAZMİNAT ( İşin Tamamı Yerine Bir Bölümü Devrolunduğunda Devreden Kişinin İşverenlik Sıfatı Devam Ettiğinden Kusuru Olmasa da Olay Tarihinde Yürürlükte Bulunan 1475 S. İş Kanunu’nun 1/Son Md. Gereğince Sorumlu Olduğunun Kabulü Gerektiği )
• MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT ( İş Kazası Sonucu Maluliyetinden Doğan – İşin Bir Bölümü Devrolunduğunda Devreden Kişinin İşverenlik Sıfatı Devam Ettiğinden Kusuru Olmasa da Olay Tarihinde Yürürlükte Bulunan 1475 S. İş Kanunu’nun 1/Son Md. Gereğince Sorumlu Olduğunun Kabulü Gerektiği )
• İŞVERENLİK SIFATI ( İşin Tamamı Yerine Bir Bölümü Devrolunduğunda Devreden Kişinin İşverenlik Sıfatı Devam Ettiğinden Kusuru Olmasa da Olay Tarihinde Yürürlükte Bulunan 1475 S. İş Kanunu’nun 1/Son Md. Gereğince Sorumlu Olduğunun Kabulü Gerektiği )
• MÜŞTEREK VE MÜTESELSİL SORUMLULUK ( Asıl İşveren Olarak Taşeron Şirketle Birlikte Müştereken ve Müteselsilen Sorumlu Olduğu – Davalı Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürlüğü Hakkındaki Davanın Reddine Karar Verilemeyeceği )
1475/m.1/son
ÖZET : Davacı, iş kazası sonucu maluliyetinden doğan maddi ve manevi tazminatın ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. İşin tamamı yerine bir bölümü devrolunduğunda devreden kişinin işverenlik sıfatı devam ettiğinden kusuru olmasa da olay tarihinde yürürlükte bulunan 1475 Sayılı İş Kanunu’nun 1/son maddesi gereğince sorumlu olduğunun kabulü gerekir. Bu durumda, enerji iletim hatlarının yapımı işi, davalılardan Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürlüğü’nün asıl işi olup, bu işi başka birine verse dahi işi alanla birlikte sorumluluğu devam edeceğinden, asıl işveren olarak taşeron şirketle birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu olduğu düşünülmeksizin, davalı Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürlüğü hakkındaki davanın reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır.
DAVA : Davacı, iş kazası sonucu maluliyetinden doğan maddi ve manevi tazminatın ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi Zehra Ayan tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi:
KARAR : Uyuşmazlık, iş kazası sonucu sürekli iş göremezliğe maruz kalan işçinin uğramış olduğu maddi ve manevi zararın giderilmesi istemine ilişkindir.
Mahkemece, davacının geçirdiği iş kazası sebebiyle kararda yazılı maddi ve manevi tazminatın davalılardan Y… Elektrik Ltd. Şti. ile A… Elektrik Makine İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.’nden müteselsilen tahsiline, diğer davalı Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürlüğü hakkındaki davanın pasif dava ehliyeti bulunmaması sebebiyle ve anahtar teslimi ihale makamı olması gerekçesiyle reddine karar verilmiş ise de, davalılardan Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürlüğü hakkında kurulan hüküm doğru değildir.
Gerçekten, bir iş kazası sonucu zarara uğrayan işçinin tazminat davası, işveren veya kusurlu 3. kişilere karşı yöneltilir. Bundan başka, aracı olarak nitelendirilen kişilerce işe alınan işçilerin uğrayacakları zarardan dolayı asıl işverenin aracı ile birlikte sorumlu olacağı, olay tarihinde yürürlükte bulunan 1475 Sayılı Kanunun 1. maddesi gereğidir.
Somut olayda çözümlenmesi gerekli sorun, davalı Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürlüğü ile davalı A… Elektrik Makine İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. arasındaki hukuki ilişkinin işveren-aracı veya üst-alt işveren biçiminde olup olmadığıdır. Olay tarihinde yürürlükte bulunan 1475 Sayılı İş Kanunu’nun 1/son ve 506 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’nun 87/2. maddesindeki açıklamalar ışığında aracıdan ( taşerondan ) sözedebilmek için öncelikle üst işveren ve bunun tarafından ortaya konulan bir iş olmalı ve görülmekte olan bu işin bölüm ve eklentilerden bir iş alt işverene devredilmelidir.
Davalılardan A… Elektrik Makine İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. ile Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürlüğü arasında 30.6.2000 tarihinde imzalanan 154 KV’LUK Enerji İletim Hatlarının Anahtar Teslimi Yapımına Ait Sözleşme ( M… HES-Konaktepe HES )’nin “işin kapsamı” başlıklı 1 maddesinde aynen “bu sözleşme ilişik listede isimleri ve karakteristikleri, iş programlarında ikmal tarihleri belirtilen 154 KV’luk enerji iletim hatlarından iş sahibince güzergah etüdü yapılanlar dışındaki hatlarda güzergah etüdlerinin yapılması , plan-profillerin, güzergah ve istimlak planlarının çizimi, bu sözleşmenin eki teknik şartnamenin ÇDE bölümünde belirtilen istimlak işlerinin yapılması, ÇED onayı alınacak hatlarda ÇED çalışmalarının yapılması, direk tevziatlarının yapılması, daha önce yüklenici tarafından imalatı yapılmamış direk tipleri için imalat prototiplerinin hazırlanması, galvanizli direk imalatlarının yapılması, arazide direk montajları, hatların fiyat formlarında detayı belirtilen esaslar dahilinde tel çekimi için gerekli iletken, toprak teli, izolatör ve hırdavat malzemesinin temini ve nakliyesi veya bu malzemelerin iş sahibinin ambarlarından alınması ve nakliyesi, fiyat formlarında hatta kullanılacağının belirtilmesi halinde ikaz kürelerinin, fiber optik ve/veya alüminyum alloy çelik toprak telinin temini ve tesisi ile hatların tel çekimi ve sehimlendirilmesi işlerinin yüklenici tarafından yapılması amacıyla düzenlenmiştir. Yüklenici, yukarda ana hatları belirtilen söz konusu işleri bu sözleşmenin ekinde yer alan genel şartnameye, teknik şartnameye, fiyat formlarına, iş sahibince öngörülen iş programlarına, sözleşmenin ekinde iş sahibince verilen tüm resim ve dokümanlara uygun olarak ve gerekli her türlü mühendislik, teknik hizmet, işçilik, tesis, araç-gereç, malzeme, nakliye imkanlarını kullanarak yapacak ve yapılmasını sağlayacaktır.” denilmektedir. Davalılardan A… Elektrik Makine İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.’nin taşeronu olan davalılardan Y… Elektrik Ltd. Şti.’nin işçilerinden davacı, 30.6.2002 tarihinde, elektrik enerji nakil hattına ait direk üzerinde hat bağlantısı işinde çalıştığı sırada, izolatöre geçici olarak bağlanan çelik halatı çözmek için uzandığında üzerinde bulunduğu izolatörün ters dönmesi sonucu 14 metre yükseklikten aşağıya düşerek yaralanmış ve %100 malul kalmıştır.
İşin tamamı yerine bir bölümü devrolunduğunda devreden kişinin işverenlik sıfatı devam ettiğinden kusuru olmasa da olay tarihinde yürürlükte bulunan 1475 Sayılı İş Kanunu’nun 1/son maddesi gereğince sorumlu olduğunun kabulü gerekir. Bu durumda, enerji iletim hatlarının yapımı işi, davalılardan Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürlüğü’nün asıl işi olup, bu işi başka birine verse dahi işi alanla birlikte sorumluluğu devam edeceğinden, asıl işveren olarak taşeron şirketle birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu olduğu düşünülmeksizin, davalı Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürlüğü hakkındaki davanın reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davacının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Hükmün yukarda açıklanan sebeplerle BOZULMASINA, temyiz harcının istenmesi halinde davacıya iadesine, 10.3.2011 gününde oybirliğiyle karar verildi.